De Tweede Kamer beschikt over een aantal middelen om informatie te verkrijgen en haar controlerende taak uit te oefenen. Deze middelen variëren in zwaarte en impact. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de acht zwaarste middelen die de Tweede Kamer ter beschikking staan:
| Middel |
Omschrijving |
| Parlementaire Enquête |
Het zwaarste middel. Hierbij worden getuigen onder ede gehoord. |
| Parlementaire Ondervraging |
Lijkt op de enquête, maar minder zwaar. Geen verhoor onder ede. |
| Interpellatie |
Een spoeddebat met de minister over een urgent onderwerp. |
| Motie van Afkeuring |
Een ernstige waarschuwing richting een minister. |
| Motie van Wantrouwen |
Gebruikt om het vertrouwen in een minister op te zeggen. |
| Dwangsom |
Een juridische maatregel om informatie af te dwingen. |
| Voorhangprocedure |
Verplichte informatievoorziening van de minister vóór besluitvorming. |
| Schriftelijke Vragen |
Vragen die schriftelijk door ministers beantwoord moeten worden. |
Zwaarste Middel: Parlementaire Enquête
De parlementaire enquête staat bekend als het krachtigste controle-instrument. Tijdens een enquête kunnen getuigen gedwongen worden om te verschijnen en onder ede worden gehoord. Dit middel wordt ingezet bij zeer ernstige kwesties waar diepgravend onderzoek nodig is.
Tienerinzet: Parlementaire Ondervraging
De parlementaire ondervraging is een lichtere vorm van de enquête. Hierbij worden eveneens getuigen verhoord, maar zonder de eedaflegging. Het wordt vaak sneller ingezet om urgente kwesties te onderzoeken.
Spoeddebat: Interpellatie
Een interpellatie geeft Kamerleden de mogelijkheid om snel een debat aan te vragen met een minister over een urgent onderwerp. Dit spoeddebat kan leiden tot verdere maatregelen indien de Kamer ontevreden is met de antwoorden.
Moties: Afkeuring en Wantrouwen
Moties van afkeuring en wantrouwen zijn krachtig, politieke instrumenten. Een motie van afkeuring is een signaal dat de Kamer zeer kritisch staat tegenover het beleid van een minister. Als een motie van wantrouwen wordt aangenomen, wordt het vertrouwen in een minister officieel opgezegd, vaak leidend tot diens aftreden.
Juridische Dwang: Dwangsom
Wanneer ministers nalatig zijn in het verstrekken van informatie, kan de Kamer een dwangsom opleggen. Dit juridische instrument dwingt de minister om binnen een bepaalde termijn de gevraagde informatie te leveren.
Voorhangprocedure
De voorhangprocedure vereist dat ministers bepaalde besluiten eerst aan de Kamer voorleggen voordat ze worden uitgevoerd, waardoor er extra controle en transparantie is.
Schriftelijke Vragen
Ten slotte zijn schriftelijke vragen een dagelijkse controle-optie. Kamerleden kunnen ministers schriftelijke vragen stellen die binnen een bepaalde termijn beantwoord moeten worden.
Met deze middelen waarborgt de Tweede Kamer haar controlerende rol en kan zij effectief optreden in het belang van transparantie en verantwoording in de regering.